Author Archive
Rozwój kartografii polski cz. 8
W latach 1815—1830 oficerowie kwatermistrzowstwa W. P. (Prądzyński, Chrzanowski i in.) wykonali mapę granicy Królestwa Polskiego i Prus, oraz mapę „specjalną” Królestwa Polskiego, rytowaną przez Mintęra. Mapa ta objęła zachodnią połowę Królestwa, nie została jednak wydana. Wybucha bowiem powstanie i praca zostaje przerwana. W latach 1834—39 z rozkazu gen. Paskiewicza i pod kierownictwem gen. Rychtera
Category: Rozwój kartografii
Rozwój kartografii polski cz. 7
W czasach przełomowych, gdy władze rządowe polskie przestają popierać kartografię, powstaje inicjatywa prywatna. W latach 1806—1815 publikuje Staszic swoją mapę „Carta geologica totius Poloniae, Moldaviae, Transylvaniae et partis Hungariae et Valachiae” w podziałce około 1:1,182.000. Była to nadzwyczaj cenna mapa geologiczna, ale miała też wielkie znaczenie pod względem ogólnym, tak, iż nawet ówczesny rezydent francuski
Category: Rozwój kartografii
Rozwój kartografii polski cz. 6
Popierani przez Chreptowicza, otrzymali pieniądze, sprowadzili instrumenty i rozpoczęli pracę na Litwie; 4) prymas Michał Poniatowski, współzawodnicząc z innymi w popieraniu kartografii, rozesłał w 1784 roku okólnik do wszystkich proboszczów celem zebrania wiadomości, potrzebnych do wydania nowej mapy Polski; 5) w 1787 roku Józef Kromer, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, podaje projekt założenia korpusu inżynierów, względnie kartografów
Category: Rozwój kartografii
Rozwój kartografii polski cz. 5
Całe w ogóle panowanie Stanisława Augusta odznacza się nadzwyczajnym ruchem w dziedzinie kartografii, którą sam król popierał i bardzo się nią interesował. Koniuszy królewski Jan Briihl, chcąc się zasłużyć królowi i Polsce, postanowił, korzystając z istniejącego już materiału, wydać w Dreźnie nową mapę Polski. W tym celu wypożyczył bardzo bogate zbiory map z biblioteki Załuskich
Category: Rozwój kartografii
Rozwój kartografii polski cz. 4
Za Stanisława Augusta kartografia nasza rozwija się równolegle z postępami jej w państwach ościennych. Z wybitnych kartografów tego czasu zasługuje na uwagę Karol Perthees, pułkownik i geograf J. K. M. Perthees zużytkowuje mapy Czakiego, współpracuje z Bakałowiczem i ks. Rostanem, astronomem, wyznaczającym współrzędne geograficzne. Praca trwała 21 lat, poszczególne obszary ujęte zostały według województw. Mapa
Category: Rozwój kartografii
Rozwój kartografii polski cz. 3
Dwie pierwsze były rytowane w Gdańsku przez słynnego rytownika Hondiusza, który też rytował mapę Wieliczki — Mar. Germana (1645 r.), Polesia w skali 1:640.000 — Zwickera (1650) i oblężenia Smoleńska — Pleitnera na 16 arkuszach (1636 r.). Za Sasów mamy zupełny upadek kartografii; dopiero za Augusta III zaczyna się zjawiać zainteresowanie nowymi mapami a to
Category: Rozwój kartografii
Rozwój kartografii polski cz. 2
W roku 1566 wydaje Grzebski pierwszy podręcznik miernictwa p. t.: „Geometria, t. j. miernicka nauka”. Około roku 1630 wprowadzono do Polski stolik mierniczy. O tym, jak silne zainteresowanie kartografią panowało wtedy w Polsce, świadczy choćby wymierzanie współrzędnych geograficznych małych powiatowych miasteczek. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego prowadzili w tym celu spostrzeżenia astronomiczne, a starostowie zakupywali instrumenty. Wchodzimy
Category: Rozwój kartografii
Rozwój kartografii polski cz. 1
Ziemie polskie były przedstawione na mapie przez Ptolemeusza już w II wieku po N. Chryst. Miasta Kalisz, Osielsk i inne oznaczone zostały nawet z uwzględnieniem współrzędnych geograficznych. Jednak przez całe średniowiecze nie interesowano się mapami, aż dopiero około XV wieku zaczęto robić reprodukcje z mapy Ptolemeusza. Zainteresowanie kartografią było u nas znaczne. W r. 1507
Category: Rozwój kartografii
Wiadomości o rozwoju geografii polski cz. 10
Na obszarze zaboru pruskiego poważne badania naukowe kraju prowadzą Niemcy, w rezultacie czego powstała obszerna literatura, z którą dziś jeszcze liczyć się musimy. Rząd rosyjski w Kongresówce robi pod tym względem znacznie mniej, przeprowadzając co najwyżej pewne badania z zakresu geologii i hydrografii, w których jest gospodarczo zainteresowany. Natomiast na Wołyniu i Polesiu przeprowadza szereg
Category: Rozwój geografii
Wiadomości o rozwoju geografii polski cz. 9
Uczony ten dał szereg studiów z poszczególnych okolic kraju, a ponadto wydał dwutomowe dzieło: „Ziemie dawnej Polski” (1895 i 1904), którego tom I-y, jakkolwiek przestarzały, pozostał jednak do dziś najobszerniejszym opisem Karpat. Wśród pionierów geografii ojczystej nie można pominąć Jastrzębowskiego, który wdrażał młodzież do wycieczek i obserwacji przyrody, jak również Chałubińskiego, który swymi wycieczkami naukowymi
Category: Rozwój geografii