Kolumb w służbie kastylskiej korony cz. 14

Od dawna kościół pędził zaciętych heretyków na stosy. Tortura była środkiem śledczym, jeszcze w przeszłym wieku używanym w karnej procedurze. Że przez autos da fe chciano wywrzeć dramatyczne wrażenie, dać niejako obraz ostatecznego sądu, błąd ten da się jeszcze wybaczyć religijnie nastrojonemu narodowi. We wszystkich tych rzeczach nie ma nic nowego i nie w tern polega straszliwość hiszpańskiej Inkwizycji, jeszcze mniej w liczbie jej ofiar. Największą zgrozę obudzą procedura inkwizycyjna, o ile się różni od pospolitego prawa. Oskarżyciel pozostaje utajonym dla świadków i obwinionego, który w pełnej udręczeń celi nie może się dowiedzieć, ani o podejrzeniu, jakie ściągnął na siebie, ani o zeznaniach świadków, które go usprawiedliwiają, obrońcę zaś dla siebie może obrać tylko z pomiędzy sług świętego urzędu, tak jak gdyby lepiej było ukarać dziewięciu niewinnych, aby tylko dziesiąty winny nie umknął. Mniej się należało lękać złośliwych doniesień, za które przy spowiedzi nie dawano rozgrzeszenia, jak błędnych oskarżeń, które pochodziły od zaniepokojonych duchów.