Ziemie polskie Archive
Dawne granice cz. 1
Całkowita długość granic wynosi 5.534 km i jest dość znaczna w porównaniu do objętej powierzchni. Przyczyniają się do tego trzy pokaźne występy (pomorski, wileński i podolski), zaznaczające zarazem odwieczne tendencje rozwojowe Polski do opanowania międzymorza. Stosunek rzeczywistej długości granic do obwodu koła o takiej samej powierzchni wynosi w Polsce 240%. Okoliczność ta sama przez się
Category: Ziemie polskie
Sieć rzeczna
Pod względem rozmieszczenia sieci rzecznej Polska zachodnia różni się też od wschodniej. Odra (Warta) i Wisła zaczynają się w górach południowych i płyną do Bałtyku, natomiast na wschodzie mamy rzeki, dążące zarówno do Bałtyku (Niemen, Dźwina), jak i do morza Czarnego (Prypeć, Dniestr, Prut). Z pośród nich znów Dniestr i Prut płyną z Karpat, gdy
Category: Ziemie polskie
Polesie
Polesie wchodzi w skład rubieży granicznej, ciągnącej się od jeziora Pejpus i Ładogi, przez dorzecze środkowego Dniepru, wyżynę Środkowo-rosyjską, do morza Czarnego. Jest to t. zw. strefa waregska, na której kończy się niż Środkowo-europejski, a wraz z nim urywają się drogi naturalne z zachodu na wschód. Tutaj przypada naturalna strefa graniczna rdzennej Rosji, a zarazem
Category: Ziemie polskie
Polskie góry
Mniej więcej na południku Przemyśla Karpaty wyginają się na południowy-wschód, kierując się ku morzu Czarnemu, ale nie dochodząc do niego, zaginają się silnym lukiem na zachód. Długość luku Karpackiego, mierzona w linii powietrznej od przełęczy Jabłonkowskiej do Fokszan (Focsany — położone u stóp Karpat w miejscu ich skrętu na wschód), wynosi 750 km, odległość od
Category: Ziemie polskie
Polska na tle Europy cz. 15
Tędy wiódł już przed dwoma tysiącami lat starożytny szlak rzymski nad Bałtyk (droga bursztynowa), tędy prowadziła najkrótsza droga z Polski do dawnego świata cywilizowanego Europy zachodniej. Z wartości tego przejścia zdawali sobie sprawę już Piastowicze: Bolesław Chrobry pozostawił w swej puściźnie nie tylko bramę Morawską z przełęczą Jabłonkowską, ale i kawał kraju u południowego jej
Category: Ziemie polskie
Polska na tle Europy cz. 14
Dziś, wobec rozwoju żeglugi oceanicznej, to jego znaczenie zmalało. Rosja, posiadając szereg portów bałtyckich, pomimo to wciąż parła do morza. Oczywiście chodziło tu o morze otwarte. Należyte wyzyskanie posiadania Bałtyku zależy dopiero od posiadania cieśnin, wiążących go z morzem Północnym; to też Niemcy, ażeby uniezależnić się od obcych, zmuszeni byli przeprowadzić kanał przez podstawę półwyspu
Category: Ziemie polskie
Polska na tle Europy cz. 13
Obszar Polski tylko z północy i południa ujęty jest jakby w naturalne ramy, przez Bałtyk i Karpaty z Sudetami. Na północy mamy wybrzeże Bałtyku, który tworzy granicę Polski, pojętej jako fizjogeograficzna całość, na przestrzeni pięciuset kilkudziesięciu kilometrów (nie licząc mierzei Puckiej, Świeżej i Kurońskiej). Lecz tu już musimy poczynić pewne zastrzeżenia: rzeczywiście polskie nie było
Category: Ziemie polskie
Polska na tle Europy cz. 12
Samych wybrzeży czarnomorskich Polska nigdy ściśle nie opanowała, gdyż nie mogła ich utrzymać wobec dalekiej i trudnej komunikacji, a zresztą dzielił ją od morza pas „Dzikich Pól”, niezamieszkałych stepów. Wreszcie czwarta droga ekspansji polskiej otwierała się w kierunku południowo-zachodnim na Śląsk i do dzisiejszego wojew. krakowskiego, które w bardzo prędkim czasie zostało opanowane i stało
Category: Ziemie polskie
Polska na tle Europy cz. 11
Kolebką Polski jest Wielkopolska, która leżała na szlaku bursztynowym. Jeszcze Ptolemeusz wymienia miasto Calissia, którego położenie geograficzne odpowiada dzisiejszemu Kaliszowi; pod Osielskiem (Askavkalis) przeprawiano się przez bagna Brdy i Noteci i tą drogą dostawano się na wybrzeża Bałtyku. Ludność przeto Wielkopolski musiała wcześniej podlegać wpływom cywilizacyjnym południa. Mieszkańcy tych okolic znali już brąz, garncarstwo. Obfitość
Category: Ziemie polskie
Polska na tle Europy cz. 10
W dawnych czasach organizm państwowy wymagał do rozwoju wszechstronnego nieco innych okoliczności niż dziś. Z powodu złych warunków komunikacyjnych i zacieśnionych przez to ośrodków życia, konieczne było, ażeby na niewielkim stosunkowo obszarze koncentrowało się wszystko, co potrzebne jest do życia państwa; a więc obszary rolne, leśne, kruszcowe. Takie właśnie warunki mieliśmy w Polsce. Na Rusi
Category: Ziemie polskie