Polska na tle Europy cz. 14

Dziś, wobec rozwoju żeglugi oceanicznej, to jego znaczenie zmalało. Rosja, posiadając szereg portów bałtyckich, pomimo to wciąż parła do morza. Oczywiście chodziło tu o morze otwarte. Należyte wyzyskanie posiadania Bałtyku zależy dopiero od posiadania cieśnin, wiążących go z morzem Północnym; to też Niemcy, ażeby uniezależnić się od obcych, zmuszeni byli przeprowadzić kanał przez podstawę półwyspu Jutlandzkiego.

Z południa na drodze ekspansji polskiej stanął wał gór Karpackich i Sudetów. Sudety były długo niedostępnymi górami, jeszcze w końcu XIII wieku stanowiły prawie niezamieszkałą puszczę, to też wytworzyły one granicę w rozsiedleniu szczepów polskich i czeskich, powodując jednocześnie istniejące różnice etnograficzne pomiędzy tymi dwoma narodami. Później osadnicy niemieccy zajęli te niezamieszkałe obszary, wytwarzając klin niemiecki pomiędzy ludnością polską i czeską.

Karpaty od Sudetów oddziela brama Morawska, dolina długa na 40, a szeroka na 32,5 km, wyniesiona 200—250 m nad poziom morza, wytwarzająca dogodne przejście z krain naddunajskich do Polski.