Kolumb w służbie kastylskiej korony cz. 15

Zdarzało się, że się kochankowie wydawali w ręce Inkwizycji, gdyż przy dającym się rozszerzać pojęciu o zdrożności sama zmiana bielizny w sobotę mogła być dostateczną do oddania kogoś Inkwizycji. To tylko jest rzeczą pocieszającą, ale zarazem okropną, że lud nadzwyczaj lubił Inkwizycję, że tylko w szlachcie aragońskiej, a bardzo późno w miastach kastylskich budził się przeciw niej opór. Z nienawiścią do krwi na wpół obcej łączyła się zazdrość bogactw, które ochrzczeni Żydzi zgromadzili tak sztuką lichwiarską, jak siłą swej oświaty, pilności i zręczności. Dla ochrzczonych Żydów dostępne były wysokie stanowiska w państwie i kościele, urzędy podskarbich i biskupów, a w Aragonii najstarsze i najznakomitsze rody zmieszane były z krwią hebrajską. Jest przecież rzeczą pewną, że korona tak wypędzając Żydów i Arabów, jak wprowadzając Inkwizycję, nie powodowała się niskimi, fiskalnymi motywami; najprawdopodobniej Izabella w gorliwości swojej religijnej przerachowała się: nie chodziło jej o wypędzenie, ale oto, aby samem zagrożeniem zmusić do szybkiego i powszechnego nawrócenia się.