Przedmiot geografii cz. 10

W ostatnich czasach znalazły się też głosy, przeciwne takiemu schematowi w geografii szczegółowej, nawołujące do traktowania danego kraju w sposób odpowiedni jego „naturze”, do traktowania bardziej „ożywionego”, i pogląd ten starano się przeprowadzić w bardzo reklamowanych („bedeutsame Erscheinung“) podręcznikach Steinhauffa-Schmidta. Pogląd ten jednak i jego przeprowadzenie są według nas tylko poronionym płodem usiłowania reform — usiłowania, zwykłego u autorów, pragnących uzasadnić czymkolwiek rację nowego podręcznika. Naprzód bowiem odrzucenie tych kategoryj rozluźnia związek geografii szczegółowej z ogólną. Powtóre — ponieważ jakiś porządek być musi — więc autorzy wspomniani wprowadzają porządek, oparty na upatrywanych przez siebie charakterystycznych cechach kraju czy części świata. Tak na przykład porządek w traktowaniu Australii wyrażają następujące nagłówki :

odpady poznań

1) Wyżyna z górami na.

2) Najuboższa w wodę część świata itd.

Otóż ten „nowy” porządek jest tylko zamaskowanym dawnym (kształt pionowy, wody itd.); następnie w tej „masce” jest on wysoce niepedagogiczny, bo daje uczniowi z góry, a priori, pewną cechę kraju, która powinna wynikać a posteriori, tak aby uczeń sam mógł ją wywnioskować.

Owe kategorie dawne, tak atakowane w interesie „życia”, „natury”, wcale im się nie sprzeciwiają, bo nie należy stosować się do nich ze zbytnim rygorem, to znaczy, że — zgodnie z charakterem geografii — należy, traktując jedną kategorię zjawisk, mieć ciągle wzgląd na jej związek z innymi.

odpady poznań