Ogólne uwagi o nauczaniu geografii cz. 5

System nauczania geografii, wyprowadzony powyżej logicznie, jest przy tym naturalny, to jest historyczny, zgodny z rozwijaniem się umysłu ludzkiego, albowiem odpowiada w ogólnym przebiegu rozwojowi historycznemu nauki o ziemi.

last minute teneryfa z berlina

Niektórzy pedagodzy, opierając się na analogii, twierdzą nawet, że nauczanie pojedynczego człowieka powinno być konkretnym powtórzeniem drogi nauczania, jaką przebyła ludzkość, to jest — że każdej kwestii naukowej należy nauczać tak, jak nauka o niej się urabiała — przechodzić na nowo przez wszystkie stopnie rozwoju — zachować odpowiedniość dziejową co do treści. Na tak daleko idący wniosek z powyższej analogii trudno się zgodzić dla wielu względów: dość już w formułę tego wniosku podstawić na czas ilość dostatecznie wielką, aby się przekonać o niemożliwości jej zastosowania. Mimo to analogia w rozwoju onto i filogenetycznym istnieje niewątpliwie i należy ją w wychowaniu i nauczaniu jednostki uwzględnić przez zastosowanie historyczności, lecz, jak sądzę, uwzględnienie to nie powinno rozciągnąć się do treści historycznego rozwoju nauki, lecz jedynie do jego formy, metody.

Otóż powyżej wyłożony system szkolny nauczania geografii jest pod względem metodycznym powtórzeniem dziejowego rozwoju nauki o ziemi.

Nauka przedszkolna okolicy, to nauka człowieka pierwotnego, który pod wpływem ciekawości i potrzeb życiowych wędruje po okolicy, obserwuje zjawiska, ocenia ich pożyteczność lub szkodliwość, zużytkowywa je dla swych potrzeb, orientuje się, kreśli przy tym nieraz plan okolicy z wielką dokładnością. Stara się rozszerzyć bezpośrednio obserwowany przez siebie widnokrąg, słuchając przy ognisku opowiadań starców o dawnych czasach, a przybyszów i wędrownych handlarzy — o dalekich krajach i ludach; przy czym prócz ciekawości i potrzeby wielką rolę odgrywa fantazja. Stara się już nawet objaśnić sobie zjawiska obserwowane i słyszane z początku animistycznie przyczynami nad naturalnymi, ale z wolna znajduje i niektóre przyczyny naturalne, co jest już początkiem nauki.

last minute teneryfa z berlina